Yangını, yanma olayının kontrolsüz bir şekilde gerçekleşmesi olarak temel bir tanımla açıklayabiliriz. Yanma ise bir çeşit kimyasal tepkimedir ve bu tepkimenin sonucunda da çoğu zaman duman ve alev meydana çıkar. Ancak duman veya alev gibi unsurların görülmediği durumlar söz konusu olduğu unutulmamalıdır. Örneğin oksitlenme durumunda alev ve duman görülmez ancak bu da bir yanma durumudur. “Yangın nedir?” sorunuza kısaca cevap verdiğimize göre yangının sonuçları gibi bilgilere geçebiliriz.
Yangının Sonuçları Nelerdir?
Yangınlar gerçekleştikleri alanlarda can ve mal kaybının yanı sıra ekolojik dengeyi de ciddi bir şekilde tehdit etmektedir. Özellikle yangınların ilerleme hızları göz önüne alındığında saniyeler ile ifade edilebilecek zamanlar hayati önem taşımaktadır. Yapılan deneysel çalışmalarda ortalama bir eve ait odanın 3 ila 5 dakika arasında tamamen yandığı gözlenmiştir. Bu noktada ise yangın konusunda bilinçli olmak, riskleri belirlemek ve bu risklerin tehlikeye dönüşmeden önüne geçmek için birtakım çalışmalar sürdürmek önem arz edecektir.
Yangın Nasıl Ortaya Çıkar?
Yangının temelinde yanma vardır ve yanmanın 3 ana bileşeni bulunmaktadır. Bunlar; yanıcı madde, oksijen ve ısıdır. Yanıcı maddeler yanma özelliği olan malzemeler olarak tanımlanabilir ve sıvı, gaz veya katı halde bulunabilirler. Benzin, ahşap, kumaş, LPG ve maddeler, yanıcı maddeler için kısaca örnek verilebilir.
Oksijen ise başta biz insanlar olmak üzere birçok canlının yaşamı için muhtaç olduğu elementlerden biridir ve genellikle atmosferde %20 gibi bir oranda bulunur. Ancak bulunan konuma göre oksijen değişkenlik gösterir. Yani her ortamda bu oranda bulunduğunu söylememiz mümkün değildir. Tüm bunların yanı sıra oksijen, bir yangını hızla büyütebilecek bir güce de sahiptir. Buna karşı yangın mahallinde oksijen oranı %16 ve daha düşük bir seviyeye indiğinde ise yangın beslenebileceği bir kaynağa sahip olmadığı için sönecektir.
Son olarak yanma için tutuşma kaynağı olarak ısıya ihtiyaç vardır. Örneğin statik elektrik bir ısı kaynağıdır. Bu bileşenler günlük hayatımız içerisinde her zaman var olan ve var olmaya devam edecek unsurdur. Asıl sorun ise bu bileşenlerin oranındaki değişimdir. Örneğin bu bileşendeki ısı artmaya başlar, ortamda bulunan oksijen ile bir yanıcı madde birleşirse yangın meydana gelir.
Bir örnekle açıklamak gerekirse; ortamdaki ısı seviyesinin artması yangını başlatacak, oksijenin artması ise yangını kuvvetlendirecektir. Bu bileşenlerden en az birini bu denklemden çıkarıldığında ise yangını söndürmek için önemli eşik geçilmiş olacaktır. Bu noktada yangının durumuna göre ısı, oksijen veya yanıcı madde ortamdan uzaklaştırılarak söndürme yöntemleri uygulanır. Örneğin henüz başlamış bir yangına ıslak battaniye örtmek, yangına dahil olacak ekstra oksijeni kesecek ve boğma yöntemi ile yangının sönmesi sağlanacaktır.
Yangın Sınıflandırması Nasıl Yapılır?
Yangınlar, yanan malzemenin niteliğine göre sınıflara ayrılır ve A, B ve C gibi farklı harflerle ifade edilirler. Yanıcı malzemeye göre yangınlar şöyle sıralanır;
- A sınıfı katı malzeme yangınları,
- B sınıfı sıvı yangınları,
- C sınıfı gaz yangınları,
- D sınıfı yanıcı metal yangınları,
- E sınıfı elektrikli cihaz veya doğrudan elektrik tesisatı yangınları,
- F sınıfı ise hayvansal ve bitkisel içerikli yangınlar.
Yangın Türlerine Göre Hangi Söndürücüler Kullanılır?
Yangın türlerinin tamamına karşı etkili bir söndürücü yoktur. Yangın tipine göre kullanılabilecek söndürücüler şöyle:
- A sınıfı yangınlara karşı; su, kuru kimyevi toz, köpük, gazlı ve karbondioksit söndürücüler kullanılabilir.
- B sınıfı yangınlara karşı; su, kuru kimyevi toz ve köpük söndürücüler kullanılabilir.
- C sınıfı yangınlara karşı, kuru kimyevi toz söndürücüler kullanılabilir.
- D sınıfı yangınlara karşı, kuru kimyevi toz söndürücüler kullanılabilir.
- E sınıfı yangınlara karşı, karbondioksit söndürücüler kullanılabilir.
- F sınıfı yangınlara karşı, kuru kimyevi toz söndürücüler kullanılabilir.
Yangın Kaynakları Nelerdir?
Yangınlar sıklıkla insan eliyle ve genellikle de ihmal veya dikkatsizlik kaynaklı çıkmaktadır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiyesi’nin açıklamış olduğu istatistiklere göre 2020 yılı Kasım ayı sonu itibariyle İstanbul’da; 4.023 konut, 169 fabrika, 6.241 diğer bina, 1.480 araç, 3.460 ot, 3.582 çöp ve 132 orman fundalık yangına müdahale edilmiştir. 2015-2020 yılları arasında yine İstanbul’da gerçekleşen yangınların kaynağına bakmak gerekirse ilk sırada sigara yer alırken ikinci sırada da elektrik kaynaklı yangınlar yer almaktadır.
Tek başına yangın bir afet veya acil durum yaratabileceği gibi başka bir afetin etkisiyle tetiklenen ikincil bir afet olabilme özelliğine de sahiptir. 17 Ağustos 1999’da meydana gelen Marmara Depremi’nden sonra meydana gelen TÜPRAŞ yangını bunun ülkemizdeki en çarpıcı örneğidir. Bu sebeple deprem gibi bir afetten sonra yangına sebebiyet verecek durumlar için de önlem alınmalı, hazırlık yapılmalıdır.
Her afette olduğu gibi yangınlar ile mücadele edebilmek için süreci bölümlere ayırmamız gerekmektedir. Bu süreçler; öncesi, sırası ve sonrası olarak üçe ayrılmaktadır.
Yangın Öncesinde Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?
Yangın öncesinde alınacak önlemlerle yangınların başta oluşmasına engel olabileceğiniz gibi ortaya çıksalar dahi daha az etkilenmenizi de sağlayabilirsiniz. “Yangınlardan Önce Alınması Gereken Önlemler” başlıklı yazımızı ziyaret edip gerekli önlemler ve hazırlıklar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Yangın Sırasında Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Yangın sırasında paniğe kapılmamak ve gerekli acil durum merkezlerini aramanız gerekiyor. Bunun dışında çevrenizde yer alan insanlara yangını duyurmanız ve kendi güvenliğinizi sağladıktan sonra engelli, hamile veya hareket konusunda kısıtlı olan kişilere yardım etmeniz önemlidir. “Yangın Sırasında Yapılması Gerekenler Nelerdir?” başlıklı yazımızı ziyaret edip konu hakkında detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.
Yangın Sonrasında Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Yangın sonrasında ilk olarak ev veya iş yerinin gerekli kontrollerinin yapılması ve kontroller tamamlanana kadar farklı bir yerde ikamet edilmesi ya da çalışması gerekir. Bunun dışında dikkat etmeniz gerekenleri, “Yangın Sonrasında Yapılması Gerekenler Nelerdir?” adlı yazımız içerisinde bulabilirsiniz.
